Αποθησαύριση των «Θησαυρών»
ΤΗΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗΣ ΧΙΟΥ ΚΟΡΑΗΣ
Είναι γνωστό ότι οι έντυποι και όχι μόνο θησαυροί που βρίσκονται στη Βιβλιοθήκη μας του Κοραή είναι ανεκτίμητοι και κάποιοι από αυτούς και ανεξερεύνητοι. Θησαυροί που ίσως να είναι και μοναδικοί στον κόσμο και δεν είναι και εύκολη η εκτίμηση της αξίας τους. Και όχι αδικαιολόγητα η Βιβλιοθήκη Χίου περιλαμβάνεται στις πιο αξιόλογες όχι μόνο της Ελλάδας αλλά και του κόσμου.
Μια μερική, πολύ μικρή, αποτίμηση των σπάνιων ντοκουμέντων που υπάρχουν στη Βιβλιοθήκη μας επιχειρείται μέσα από μια πρόσφατη έκδοση της Εφορείας του πνευματικού κέντρου μας. «Θησαυροί της Δ.Κ.Ι.Β Χίου «Κοραής»» ο τίτλος από τις εκδόσεις αλφα πι, με την επιμέλεια του προέδρου του Συμβουλίου Κώστα Μερούση και της προϊσταμένης του ιδρύματος Αννας Χαζίρη.
Υποθέτω πως ένα μεγάλο ερώτημα ήταν πάντα πόσο έχει αξιολογηθεί ολόκληρο το υλικό της Βιβλιοθήκης. Μια αλήθεια είναι, βέβαια, ότι κατά καιρούς έγιναν επίμονες προσπάθειες ώστε να αποκαλυφθούν οι θησαυροί που κρύβονται στα σπλάχνα της και οφείλουμε να ομολογήσουμε ότι η επιτυχία ήταν μεγάλη. Και αξίζουν συγχαρητήρια και μεγάλοι έπαινοι σε όλους όσοι, όλα αυτά τα χρόνια, εντρύφησαν με σχολαστικότητα στα σπάνια ντοκουμέντα.
Κάποιοι από αυτούς, λοιπόν, είναι και οι συγγραφείς του συγκεκριμένου πονήματος που έσκυψαν με αγάπη σε τέτοιους θησαυρούς και μας «ξεναγούν» στις σελίδες τους ώστε να πάρουμε μια ιδέα από τα περιεχόμενά τους.
Η «ξενάγηση»
Ο πρόεδρος του Εφορευτικού και φιλόλογος Κώστας Μερούσης μας κάνει γνωστή την αυτοβιογραφία του Αδαμαντίου Κοραή που γράφτηκε από τον ίδιο. Ο Ανδρέας Μιχαηλίδης ασχολείται με το φερόμενο στον Ζιχνή Μπέη ξίφος, για το οποίο όμως υπάρχουν αμφιβολίες αν πραγματικά ανήκε στον τελευταίο τούρκο στρατιωτικό διοικητή της Χίου. Αυτή η αμφισβήτηση είναι και ο λόγος που δεν εκτίθεται στη Βιβλιοθήκη. Ο Νίκος Στουπάκης δ.φ. μας κάνει γνωστό ένα αγαπημένο, για τους παλιούς, βιβλίο με τίτλο «Λογαριαστική» ή «Γλιτσούνι» που χαρακτηρίστηκε χρησιμότατο και είχε σχέση με την Αριθμητική αλλά και με το ημερολόγιο. Ο Νίκος Μερούσης μας γνωρίζει τον λατίνο Φραντσέσκο Λουπαζόλο που λάτρεψε το νησί μας και έγραψε χειρόγραφο έργο για τη Χίο αλλά και για τα υπόλοιπα νησιά του Αρχιπελάγους. Μάλιστα ήταν και μπερμπάντης αφού από τις πέντε νόμιμες συζύγους, ξέχωρα τις ερωμένες που είχε, απόκτησε 129 παιδιά και πέθανε και 115 ετών! Η Δέσποινα Γέμελου γράφει για το ογκώδες δίτομο λεξικό του Σάμουελ Τζόνσον (1755) σπουδαιότατο, διαρκέστατο και προσφιλέστατο. Ο Στέργιος Φασουλάκης ασχολείται με τους Τούρκικους Κώδικες που πρέπει να ερευνηθούν και δημοσιευθούν ώστε να εξαχθούν ασφαλή συμπεράσματα για το τραγικό 1822…
Η εκστρατεία κατά του καπνίσματος δεν είναι σημερινή, ούτε χτεσινή υπόθεση. Ο Νίκος Μαυρέλος αναφέρεται στις προτροπές του Νικόλαου Μαυρογορδάτου (17ος αιώνας) μέσα από το βιβλίο «Ψόγος Νικοτιανής». Χαρακτηρίζεται προϊόν του σατανά και όσοι καπνίζουν δε διαφέρουν από ληστές και λωποδύτες… Ο Ιάκωβος Μπριλής φυλλομετρά το περιοδικό «Χιακή Επιθεώρηση» και ο Νίκος Χαβιάρας τα «Χίος Ημερολόγια» των εκδόσεων Χαβιάρα ενώ η Ανατολή Βροχαρίδου μας κάνει γνωστή τη ζωή της φεμινίστριας Καλλιόπης Παρρέν και το βιβλίο της «Ζωή ενός έτους, επιστολαί Αθηναίας προς Παρισινήν». Η Σφαγή της Χίου του Στυλιανού Βίου μπαίνει στο στόχαστρο του Κώστα Μερούση και η φιλολογική έκδοση «Εστιάδα» στο αντίστοιχο της Μαριάννας Πελαντή.
Ο Μιχαήλ Στρουμπάκης γράφει για τη συλλογή των μουσικών χειρογράφων της Ψαλτικής Τέχνης, ο Νίκος Κώσταλος για την ιστορία της εν Χίω ορθοδόξου εκκλησίας η Δέσποινα Γεμέλου για τη συλλογή Αλφαβηταρίων και Αναγνωστικών και η Μαριέλλα Βαρώνη για δύο έργα του Σ. Γ. Βίου για τη σύγχρονη και παλιά Χίο και για τα Χιακά γλωσσικά. Η Μαρία Ξύδα αναφέρεται στα τεκμήρια της Μελέτης της Αρχιτεκτονικής της Χίου και στη σχέση που αναπτύχθηκε ανάμεσα στον Δημ. Πικιώνη, στον Φιλ. Αργέντη και στον Αρνολντ Σμιθ. Ο Κώστας Μερούσης για το ημερολόγιο του Φ. Σκόκου και η Αθηνά Ζαχαρού για το αρχείο του Κανελλάκη ενώ δημοσιεύονται και πληροφορίες για ένα λαϊκό μυθιστόρημα του 1893 με τίτλο «Τα κορίτσια μας» με την επιμέλεια του Νίκου Μαυρέλου.
Τέλος ως επιμύθιο μια αναφορά εις μνημόσυνο για τον Στέργιο Φασουλάκη από τον Γιώργο Κωνσταντινίδη.
Συμπερασματικά οι «Θησαυροί» είναι ένα χρήσιμο εργαλείο που μας κάνει γνωστές άγνωστες λεπτομέρειες και αποθησαύριση του μεγάλου πλούτου της Βιβλιοθήκης μας.
ΔΗΜ. ΦΡΕΖΟΥΛΗΣ
ΑΠΟΘΑΛΑΣΣΙΑ apothalassia.com 